Column 2006 - 1 Farmacie & het imago-probleem
Column 2006 - 2 Echt ziek zijn en alternatief beter worden
Column 2006 - 3 Blues in de dokterskamer, met een Marokkaans kind als tolk-vertaler
Column 2006 - 4 Innovatie als tweezijdige vikingbijl
Column 2007 - 1 Patient versus client van de troon en de vuist
Column 2007 - 2 De hellevaart van de Brent Spar
Column 2007 - 3 Perspectief: laat anderen eens goed naar je kijken
Column 2007 - 4 Hermes, Alchemie en de Quintessence
Column 2008 - 1 Lees het dan! Het staat hier toch duidelijk!
Column 2008 - 2 Transparante retorica. Een democratisch goed
Als een mens ziek wordt, is dan alleen het lichaam ziek, of bevindt zich het hele samenhangende systeem van lichaam en geest in een staat van ziekte?
In de rationalistische zienswijze op mens en wereld, onder tegenstanders ook wel bekend als de reductionistische zienswijze, stelt dat alleen het lichaam ziek is, en dat de ziekte huist in het bonte samenstel van spieren, de pezen, bindweefsels, bloedbanen en zenuwen, dit alles ferm ondersteund door de harde botten. Daar, in de fysieke huishouding zit de ziekte verscholen. Bij ons in de westerse cultuur is die visie kamerbreed geaccepteerd en geldt min of meer als norm.
Daar tegenover staat de alternatieve (ook wel: holistische) visie op de mens en wereld, waarbij holisme de wat vage en weinig uitgekristalliseerde, maar zeer troostende en zingevende overtuiging is, dat er diepe samenhang is tussen lichaam, geest en ziel, en dat er meer is tussen hemel en aarde dan op het eerste oog zichtbaar en meetbaar is, en dat het grote geheel meer is dan de som der delen.
Twee wereldbeschouwingen die elkaar lijken uit te sluiten.
De rationalistische blik, de technisch-wetenschappelijke manier van kijken naar mens en wereld heeft bewezen uiterst zinvol te zijn, zo lang het gaat om het ontwerpen en produceren van auto’s, gloeilampen en al die andere leuke meccanodingen waar mannen over het algemeen erg goed in zijn: het bouwen van chemische en farmaceutische fabrieken en andere technische hoogstandjes. Op die terreinen is een puur technologische aanpak logisch, functioneel en passend. Over die installaties hoeft bij de oplevering ook geen blik sjamanen of priesters te worden opengetrokken om een zegenwens uit te spreken teneinde heil af te smeken.
In de alternatieve visie is de mens daarentegen een wezen dat meer omvat dan botten en vlees, en meer dan een gesloten biomechanisch systeem: Het lichaam is in poëtische, theosofische termen uit 1888* slechts gegrondvest op een fysieke laag, aangeduid als de grofstoffelijke structuur en al wat zich daar boven verheft als een koepel en stralenhemel is de ware mens, de ijle, fijnstoffelijke structuur met velden, kanalen, knooppunten voor energie. Energie die als een levensadem instroomt en uitstroomt, en merkbaar is, niet voor technische meetapparatuur, maar wel voor de andere mens die zich voor al die onzichtbare heeft opengesteld en die de aangeboren antennes sensitief heeft gemaakt. De combinatie van menselijk lichaam, geest en ziel stijgt in die opvatting uit boven de wetten van de materie en zijn onderdeel van alomvattende kosmische energie. Visionaire mensen zijn in staat die krachten te schouwen; de tandraderen binnen tandraderen, ‘wielen binnen wielen’ zoals aangeduid in de bijbelse woorden van de profeet Ezechiël.
Klinkklare onzin? Een beetje arts die de levensvragen van cliënten aanhoort in de eigen medische praktijk, weet dat het menselijk lichaam en de menselijke geest op een wonderlijke wijze met elkaar cohabiteren en vaak een geheimzinnige dans uitvoeren. Die arts weet, dat er grenzen zijn aan de verklaarbaarheid van verschijnselen in ziekte en herstel. Dat er dingen gebeuren waar je met je boerenverstand niet onmiddellijk bij kunt - zelfs niet met je hooggeleerde universitaire verstand, en die zich derhalve onttrekken aan wetten van oorzaak en gevolg, aan zuiver meten en weten.
Voorbeeld uit de beroepspraktijk kent iedere arts: een patiënt die opgegeven is maar die toch niet wil sterven omdat de levenswil overheersend is, of het omgekeerde: een patiënt die sterft, kort nadat de wil tot leven is weggevloeid. Of uit een heel ander vaatje: tweelingen die van elkaar gescheiden leven en op grote afstand weten dat er op dat moment met de wederhelft iets ernstigs gebeurt. Voorbeelden te over.
Als je als arts accepteert dat er méér is, dan is de vraag naar ziek zijn en beter worden niet alleen een kenbaar, meetbaar biologisch en biochemisch proces, maar tegelijkertijd ook een dans in een parallel universum dat synchroon loopt. Dat tweede universum volgt andere levenswetten in een poëtisch en daardoor onkenbaar proces, en dat onkenbare manifesteert zich voor wie dat wil zien soms als een schouwbaar spiritueel proces.
De wetenschappelijke aanpak en de poëtische aanpak hoeven elkaar niet te bijten, denk ik; het is geen kwestie van of-of, maar van en-en.
Ziek zijn kan in dat geval als een expressie worden ervaren van het menselijk lichaam dat niet meer weet hoe anders om te gaan met grofstoffelijke en fijnstoffelijke aanvallen, dat niet meer weet om te gaan met verkeerd voedsel, met microben en allergenen en allerlei gifstoffen. Of niet meer weet om te gaan met spanningen en met verkeerd geestelijk voedsel voor de ziel. Waardoor het lichaam reageert met een expressie van ziekte als schild en verdediging, als fortificatie of onvoorwaardelijke overgave voor de eigenheid van het ik.
Kees Kaldenbach
kalden@xs4all.nl
*Madame Helena Blavatsky, De Geheime Leer, 1888.
Adriaen Coorte, by Quentin Buvelot, book & exhibition catalogue.
De Grote Rembrandt, door Gary Schwartz, boek.
Carel Fabritius, Tentoonstellingscatalogus.
Frans van Mieris, Tentoonstellingscatalogus.
Vermeer Studies, Congresbundel.
C. Willemijn Fock: Het Nederlandse interieur in beeld, boek.
Bouwen in Nederland 600 - 2000, boek.
Geschiedenis van Alkmaar, uitgave 2007. Boekbespreking.
TEFAF 2008 art fair
Contact informatie:Drs. Kees Kaldenbach , kalden@xs4all.nl
Haarlemmermeerstraat 83 hs
1058 JS Amsterdam
The Netherlands
telephone 020 - 669 8119
(from abroad NL +20 - 669 8119)
cell phone 06 - 2868 9775
(from abroad NL +6 - 2868 9775)
How to get there (after your booking confirmation!):
- by car: ring road exit S 106 towards the centre, then 1st to the right (paid parking)
- by trams 1 and 17; exit at Surinameplein
- by tram 2; exit Hoofddorpplein.
From the museum square it takes about a 10-minute tram ride.
Read client testimonials. Read a biography.
Photo by Dick Martin.
Reaction, questions? Read client testimonials.Drs. Kees Kaldenbach, art historian, kalden@xs4all.nl Haarlemmermeerstraat 83hs, 1058 JS Amsterdam (near Surinameplein, ring road exit s106, streetcar tram 1 and 17).
Telephone 020 669 8119; cell phone 06 - 2868 9775.
Open seven days a week.
Amsterdam Chamber of Commerce (Kamer van Koophandel) number of Johannesvermeer.info / Lichaam & Ziel [ Body & Soul]
E mail esponses and bookings to art historian Drs. Kees Kaldenbach.
This page forms part of the 2000+ item Vermeer web site at www.xs4all.nl/~kalden
Launched October 24, 2007. Updated february 5, 2008.