'Een
swarte laken tabbert [Hetzij een vrouwen-japon
ofwel een mannen-kamerjas]; Een swarte lakenrock' [een
onderrok behorende bij vrouwen-japon], In de groote zael, Kamer
I. Wellicht gebruikt als rouwkledij. Zie ook huismuts.'Een
swarte laken tabbert [Hetzij een vrouwen-japon
ofwel een mannen-kamerjas]; Een swarte lakenrock' [een
onderrok behorende bij vrouwen-japon], In de groote zael, Kamer
I. Wellicht gebruikt als rouwkledij. Zie ook huismuts.
Zie ook de elegante, formele tabbaards op Vermeer-schilderijen in Berlin en Braunschweig.
Marieke de Winkel schrijft over de tabbaard / tabbert dat de term twee heel verschillende zaken aangeeft: "Het is te vergelijken met een gown in het engels of het franse robe. Voor heren was dit een lange (kamer)jas die van voren geheel openhing. De dames-tabbaard bestond uit twee delen, een lijf stuk dat strak gebalineerd was en achter of opzij sloot en een rokstuk.
'Een swarte laken tabbert': dit is hier hoogstwaarschijnlijk niet een mannen-kamerjas maar een formele dames japon waarvan het lijf strak is en achter dichtgeregen wordt. Aan het met baleinen verstijfde lijfje, "tabbertslijf" (in het Engels 'bodice') had zij de onderrok vastgemaakt zoals te zien in beide schilderijen van clavecimbelspeelsters in London.
Om de voorzijde nog rechter te maken kond een stijve planchette of blanchet worden ingebracht, gemaakt van hout, ijzer of ivoor (in het Engels 'busk, in het Frans: planchette of busque, in het Nederlands: planchette or blanchet). Het dragen van dit object werd bestreden omdat het bij zwangerschap de ontwikkeling van de vrucht zou storen (informatie van Marieke de Winkel* 1998, p. 330, 331 en e-mail berichten 2001 en 2002).
Woordenboek WNT deel XVI, kol. 709 schrijft in meer algemene 19de eeuwse termen: "wijd, in den regel tot op de voeten neerhangend, mansbovenkleed met wijde mouwen, inzonderheid (...) gedragen door mannen van stand" ; "toga".
Noot : Dit voorwerp is als onderdeel van de Vermeer-inventaris op 29 februari 1676 in Delft opgeschreven door de klerk van notaris J. van Veen, in het huis aan de Oude Langendijk, hoek Molenpoort van de kort daarvoor overleden schilder Johannes Vermeer. De transcriptie van dit voorwerp is gebaseerd op de publicatie van het volledige document door A.J.J.M. van Peer, "Drie collecties..." in Oud Holland 1957, p. 98-103. Mijn toevoegingen en uitleg staan tussen [__]. Termen zijn opgezocht in het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), begonnen in 1882 door De Vries en Te Winkel.
*Marieke de Winkel, 'The Interpretation of Dress in Vermeer's Paintings' in Vermeer Studies, edited by Ivan Gaskell and Michiel Jonker, National Gallery of Art, Washington DC, 1998, p. 327-339.
'"Eene der deftigste dragten": the Iconography of the Tabbaard and the Sense of Tradition in Dutch Seventeenth-Century Portraiture', Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek 46, 1995, p. 145-167.
This page forms part of a large encyclopedic site on Vermeer and Delft. Research by Drs. Kees Kaldenbach (email). A full presentation is on view at johannesvermeer.info.
Launched December, 2002; Last update March 2, 2017.
Back to the Welcome page: click Welcome.s