Technieken bij het maken van deze QuickTime wandeling door Delft

Vier stappen in de constructie van een 3D wandeling door de culturele erfenis van de stad Delft

Kees Kaldenbach

NIEUW Een QuickTime wandeling door de zuidelijke stadspoorten van Delft - de poorten die werden afgebeeld door Vermeer in zijn 'Gezicht op Delft'.

Een aantal nieuwe QuickTime films tonen nu de omgeving van Vermeers Gezicht op Delft in 3D. De films zijn online op de site van de vakgroep Industrieel Ontwerpen van de TU Delft

http://studiolab.ide.tudelft.nl/vermeer/

Making of: http://www.delftintegraal.tudelft.nl/info/index3348.html?hoofdstuk=Artikel&ArtID=2679

Daar kunt u de film naar uw keuze zien. Het downloaden is gratis - maar alle beeldmateriaal blijft onder copyright. Dit project is ontwikkeld en de productie werd ondersteund door de vakgroep Industrieel Ontwerpen van de faculteit OCP (Design Engineering and Production) van de TU Delft in nauwe samenwerking met de ontwerper van dit project, kunsthistoricus Drs Kees Kaldenbach.

Op 26 juni 2001 verscheen overigens reeds een artikel over dit project, door Marion de Boo in Delft Integraal, het magazine van de TU Delft. Op 30 juni volgt een artikel van haar hand in het Wetenschapskatern van NRC Handelsblad.

Stap 1) Onze taak definiëren

Het plan begon toen Kaldenbach in 1998 het kantoor van Kees Jorens binnenliep en hem het opwindende project Vlucht boven Delft toonde, dat zojuist voltooid was bij de Faculteit Geodesie. Kaldenbach stelde voor op dat resultaat voort te bouwen en een samenwerking te beginnen tussen de werelden van kunstgeschiedenis en 3D beeld-technologie.

Het onmiddellijke enthousiasme van Jorens had een serie van werkvergaderingen tot gevolg. We begonnen met het idee van een bewegende film van het Gezicht op Delft, compleet met kabbelend water, bewegende schepen, blaffende honden, vliegende vogels en bewegende wolkenvelden.

Dit aanvankelijke concept, dat een grote hoeveelheid 'wireframe' en 'morphing' zou vereisen, werd gaandeweg getransformeerd tot een andere wijze van conceptueel denken. We besloten ons geheel te baseren op mijn portfolio van reproducties van tekeningen en prenten, gemaakt door verschillende kunstenaars uit de periode 1650-1830 - die alle stadsgezichten tonen van dit gebied. Er werd uiteindelijk besloten om heel dicht te blijven bij het originele beeldmateriaal en deze stuk voor stuk te transformeren tot verschillende 3D omgevingen.

Zo werd dit grensverleggende project stap voor stap voorwaartd gebracht in de jaren 1998-2001. Vele malen hebben de hoofddocenten Pieter Jan Stappers en Kees Overbeeke ingestemd om opnieuw te vergaderen om de voortgang van het project te bespreken. Beiden hebben op enthousiaste wijze hun visie op het ontwerpproces en hun technologische kennis ingebracht.

2) Het scannen van de benodigde afbeeldingen.

Het uitvoerende werk voor dit project werd in mei 2000 gestart door het scannen van afbeeldingen bij de afdeling Beeld en Geluid van het Gemeentearchief Delft, dat volle medewerking verleende. Onno van Nierop assisteerde bij het maken van deze scans in het Gemeentearchief. De afbeeldingen in hoge resolutie werden vervolgens in een computer ingebracht.

3) Hands-on arbeid.

Een student-assistant - Petrik de Heus - werd bereid gevonden om het veel tijd vergende 3D werk te doen in het software pakket Canoma. Canoma is een software pakket dat het - met enige inbreng van de gebruiker - mogelijk maakt om 3D geometrie te halen uit foto's. Deze application werd ontwikkeld door MetaCreations en is sindsdien ondergebracht bij Adobe die de Canoma's technologie wil onderbrengen in toekomstige pakketten. Voor meer informatie over Canoma, zie http://www.canoma.com. Canoma is een geschikt gereedschap omdat het wijziging van het 'camera-standpunt' binne een gegeven beeld mogelijk maakt. Daarbij worden de oppervlakten van de verschoven en gewijzigde vlakken bedekt met kopieëen van de naastliggende oppervlaktestructuur en -kleur.

Op die wijze resulteerde het werk van De Heus in een aantal korte Canoma films. Sommige films zijn zelfstandige eenheden, die beginnen met het originele beeldmateriaal waarbij de imaginaire 'camera-lens' naar voren wordt bewogen en langs dicht bij gelegen voorwerpen glijdt. Die voorwerpen lijken in ruimtelijk in 3D te zijn vormgegeven maar zijn eigelijk toneeldecors die zo dun zijn als papier. De uiteindelijke arbeid resulteerde in een opmerkelijke ruimtelijke wandeling in een virtuele wereld van een culturele erfenis.

Een van de uiteindelijke films echter, de "Rotterdam film" werd ons Objet de Resistance. Deze film is uniek geworden omdat het beelden combineert van een imaginaire camera-lens door een reeks van achtereenvolgende tekeningen en prenten. De camera begint aan de oostzijde van de Rotterdamse poort, komt dichterbij, toont de voorzijde van de voorpoort (zie de vier afbeeldingen onder elkaar), beweegt door de poort, maakt langs de tegenoverliggende gevel een horizontale camera-beweging naar rechts, draait en eindigt tenslotte bij de Schiedamse poort die in het midden staat van Vermeers Gezicht op Delft. Aldo Hoeben genereerde dit Object de Resistance door de geometrische output van Canoma in te voeren in een normaal 3D animatie-pakket. Na het oplossen van problemen met schaalgrootte en andere aansluitproblemen twerd een doorgaande wandeling bereikt met fade-ins en fade-outs bij de aansluitingen van elke scene. De achterliggende gedachte voor alle films was niet het bereiken van een foto-realistische ervaring. De schoonheid van de oorspronkelijke tekeningen en prenten, gecombineerd met het magische effect van het wandelen door oude afbeeldingen van Delft deed ons besluiten de 'ruwe randen' in beeld te houden, randen die het gevolg zijn van de scheppings-technologie en die een geheel eigen ethetiek met zich meebrengen. Een zo'n 'ruwe rand' is te zien als afschuining op de onderste twee beelden van de vier onder elkaar.

Tenslotte bouwde Aldo Hoeben nog een toegangspagina (browser-interface), die de huidige Internet bezoeker in staat stelt elk van de vier QuickTime movies te kiezen.

4) Toekomstige projecten

Deze verzameling van QuickTime movies toont een nieuwe, uitnodigende en opwindende manier om het beste uit onze culturele erfenis te presenteren aan een breed publiek. Wellicht vormt deze gelukkige band tussen kunstgeschiedenis en digitale technologie een inspiratie vormen voor musea, instituten en bedrijven. De QuickTime films zijn nu op internet beschikbaar. Omdat het downloaden een bepaalde tijd kost, worden drie niveaus van QuickTime films aangeboden: small, medium and large, die een steeds grotere afbeelding op het scherm geven.

In de toekomst zal ik Deo Volente een CD rom ontwikkelen die vele aspecten van de Delftse geschiedenis in zich verenigt. Het zou Delft tonen vanuit zijn economische basis - als marktstad in het land- en tuinbouwgebied van Delfland. Delft werd rijk door zijn bierbrouwerijen en later door de werkplaatsen waar Delfts blauw faience werd gemaakt. Dit hoofdstuk zou ook de rol van de lokale kamers van de Oost Indische Compagnie en de West Indische compagnie. Men zou in die CD-uitgave ook een andere vragen kunnen stellen - die naar politieke geschiedenis, omdat deze strategisch gelegen stad enige tijd de zetel werd van de Prins van Oranje - met invloed op de verdedigingswerken. Tenslotte zou men kunnen kijken naar de bloei van de kunsten: schilderkunst, muziek en drukkunst. In dit verband zal een recent gepubliceerde kaart "Johannes Vermeer & de DELFTse school" van belang zijn en een prachtige aanklikbare kaart kunnen vormen. Ook zou het mogelijk zijn om het zeer uitgebreide onderzoekswerk van emeritus professor John Michael Montias te vermelden.

Thanks

I am indebted to the Department of Industrial Design of the faculty OCP (Design Engineering and Production) of the Delft University of Technology for conceiving and supporting this project - and for hosting the QuickTime movies. Thanks to student-assistant Petrik de Heus who diligently worked with Canoma. Major thanks to assistant professor Aldo Hoeben supervising the execution of the project, for editing the animations and producing the internet-interface. He also put in many hours at his own design agency, studioPKO.

The team of Industrial Design people which brought this ground breaking project slowly to fruition and into production phase during the years 1998-2001 consisted of Kees Jorens, Kees Overbeeke and Pieter-Jan Stappers. Thanks to Onno van Nierop for making the electronic scans from the original art works at the Municipal Archive who gave their full cooperation. The resulting QuickTime movies - some of which which still need touching up here and there - are available online at http://studiolab.ide.tudelft.nl/vermeer/

This page was launched 27 June 2001. This page was updated 8 Dec. 2014.