Waterpomp

Water werd in de luxere woonhuizen opgepompt met twee zwengels. De eerste zwengel was verbonden met een ondergrondse waterput (onder het huis) en de tweede zwengel met een regenwater-reservoir, ingegraven op de binnenplaats.

Pompen in of nabij de kookkeuken hadden, indien uitgevoerd met een dubbele zwengel, aansluiting zowel op de waterput als op deze regenbak. In het geval van dit Vermeer-huis was de afstand van de tank op de binnenplaats tot de binenkeuken te groot; de pomp zou die afatand niet trekken. (informatie H. Zantkuijl, 2001)

Er was soms ook een derde systeem waarbij een regenwater-reservoir op zolder via een leiding en kraan naar de keuken werd gebracht, boven de gootsteen. Dit water was veel schoner dan het grachtenwater. (Pijzel, Pronkpoppenhuis, 2000, p. 167.). Er waren ook nadelen aan verbonden: de tank moest onder het waterniveau van de dakgoot staan. het systeem van tank en leidingen vormde een gevaar voor lekkage en vocht (informatie Zantkuijl, 2001)

Waterpomp en aanrecht. Vermeer kookkeuken, kamer C. Omdat het geen roerend voorwerp was is het niet genoemd in de inventaris. De hier getoonde aanrecht uit het poppenhuis genaamd 'grachtenhuis' kent de luxe van twee pompen. Rijksmuseum inventarisnummer BK-NM-5783 70/71.

Noot: Foto Copyright Rijksmuseum stichting, Amsterdam. Het Rijksmusem heeft medewerking verleend bij het tot stand komen van dit project Digitaal Woonhuis Johannes Vermeer. De auteur maakte er een keuze uit het omvangrijke foto-archief. Het daar gekozen fotomateriaal is vervolgens door het Rijksmuseum beschikbaar gesteld.

Dit voorwerp, dat ongetwijfeld als deel van het woonhuis aanwezig was, werd niet als onderdeel van de Vermeer-inventaris op 29 februari 1676 in Delft opgeschreven door notaris J. van Veen, in het huis aan de Oude Langendijk, hoek Molenpoort van de kort daarvoor overleden schilder Johannes Vermeer. Op dat moment woonde zijn vrouw Catherina daar nog met 11 kinderen en haar moeder, Maria Thins. De transcriptie van dit voorwerp is gebaseerd op de publicatie van het volledige document door A.J.J.M. van Peer, "Drie collecties..." in Oud Holland 1957, p. 98-103. Mijn toevoegingen en uitleg staan tussen [__]. Termen zijn opgezocht in het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), begonnen in 1882 door De Vries en Te Winkel.

Afbeelding(en) uit Jet Pijzel-Dommisse,Het Hollandse pronkpoppenhuis, Interieur en huishouden in de 17de en 18de eeuw, Waanders, Zwolle; Rijksmuseum, Amsterdam, 2000, afb. 649.

This page forms part of a large encyclopedic site on Vermeer and Delft. Research by Drs. Kees Kaldenbach (email). A full presentation is on view at johannesvermeer.info.

Launched December, 2002; Last update March 2, 2017.

Back to the Welcome page: click Welcome.s