Goudleer en crucifix

 

'Omtrent seven ellen goutleer aende muyr' Inde binnekeucken. Kamer C. Goudleer bestaat uit aan elkaar genaaide rechthoekige stukken leer, vaak met zware stempels in een regelmatig patroon bewerkt. Daarna werd het leer belijmd met een zeer dun laagje zilver. Dat zilver werd uiterst dun uitgeklopt en in velletjes klaargemaakt in een 'zilverboek'; na het aanbrengen werd daarover tenslotte een vernis en eventueel kleurstoffen aangebracht, die het geheel een gouden glans geven.

'Een ebbenhout cruys' Inde groote zael, Kamer I. De crucifix was een voorwerp dat men vrijwel uitsluitend in Rooms-katholieke (schuil)kerken en gezinnen aantrof. In het Protestantisme was het tonen van de crucifix geen gewoonte.

Op 3 februari schreef Harry Vlamings uit Tilburg het volgende:

"Wat betreft het paneel goudleer dat zowel op De Brief als op De Allegorie van het Geloof voorkomt: het motief van de twee zeemeerminnen (of -mannen) komt uit de voorbeeldenboeken voor ornamenten, die de duitse graficus Aldegrever uitgaf. Ik heb dat per ongeluk gevonden en heb de gravure over die van de geschilderde figuren gelegd en er is een frappante overeenkomst."

Swillens wees in zijn boek uit 1950 op het wapenschild van de ex-burgemeester Theodorus Meerman (Meerman / zeemeermin), die de verbouwing van het Lucasgilde begeleidde (p. 35). Zie dit gebouw in de gele sectie Delft Artist & Patrons.

Afbeelding boven: detail uit schilderij "Allegorie van het geloof" in de Metropolitan Museum of Art, New York City.

Illustratie onder: de Aldegrever prent afgebeeld in: Hermann Schmitz, Soest, Seeman, Leipzig 1908, p. 102. Daaronder het Vermeer detail.

 

Noot : Deze voorwerpen zijn als onderdeel van de Vermeer-inventaris op 29 februari 1676 in Delft opgeschreven door de klerk van notaris J. van Veen, in het huis aan de Oude Langendijk, hoek Molenpoort van de kort daarvoor overleden schilder Johannes Vermeer. Op dat moment woonde zijn vrouw Catherina daar nog met 11 kinderen en haar moeder, Maria Thins.

De transcriptie van dit voorwerp is gebaseerd op de publicatie van het volledige document door A.J.J.M. van Peer, "Drie collecties..." in Oud Holland 1957, p. 98-103.

Lit: Paul Begheyn, 'Johannes Vermeer en de Jezuïeten' in Streven 63, 1996, pp. 220-227.

 

This page forms part of a large encyclopedic site on Vermeer and Delft. Research by Drs. Kees Kaldenbach (email). A full presentation is on view at johannesvermeer.info.

Launched December, 2002; Last update March 2, 2017.

Back to the Welcome page: click Welcome.