Delftsche Courant, Zaterdag 18 jan. 2003.
Door Kees Kaldenbach
Enige weken geleden las u in deze krant al over het Digitaal Woonhuis Vermeer, dat op 17 januari 2003 een Grand Opening beleeft in de Maria van Jesse kerk in Delft. Het échte Vermeerhuis is in de negentiende eeuw afgebroken, maar vanaf volgende week leeft het Digitale Vermeerhuis op Internet voort, en men kan zelfs het huis betreden!
Om dit Digitale Vermeerhuis te bouwen is door de makers niet over een nacht ijs gegaan. Historisch onderzoek van ondergetekende heeft documenten boven water gebracht dat een stevig fundament vormt voor een reconstructie van het Vermeerhuis .
Het belangrijkste document is de inventarislijst uit 1676. Deze werd naast andere bronnen bestudeerd door de grote specialist op het gebied van Nederlandse woonhuizen, dr.ing. Henk J. Zantkuijl, emeritus hoofddocent Bouwkunst aan de Technische Universiteit Delft.
Inventaris-lijst
Omdat de inventarislijst uit 1676 ook de namen van de kamers geeft, waarin de voorwerpen zich bevonden, kon Zantkuijl op basis van zijn werkervaring een eerste schets maken. Op verzoek van ondergetekende heeft Henk Zantkuijl deze gegevens gebruikt om een complete set architectuurtekeningen te maken, niet alleen in plattegrond, maar ook in vooraanzicht en zijaanzicht.
Zantkuijl tekende het Vermeerhuis in twee delen, bestaande uit een hoofdgebouw aan de voorzijde en een een achterhuis, dat zich uitstrekte langs de steeg. Deze architectuur-tekeningen die in 2001 werden samengesteld, zijn sindsdien omgezet in een 3D-model dat gebouwd is door Ir. Allan Kuiper.
((afbeelding)) Plattegrond en opstand van het Vermeerhuis, getekend door restauratie-architect Henk Zantkuijl.
Tekst toevoegen in kantlijn: Opstand in zij-aanzicht; Plattegrond begane grond; Plattegrond kelderverdieping; Plattegrond eerste verdieping
Internet pagina over het Voorhuis.
Men betreedt het Vermeer-huis aan de voorzijde op de begane grond. De eerste ruimte is behoorlijk hoog en heet het 'Voorhuis'. Dit was de werkruimte waar door handwerkslieden het eigen vak werd uitgeoefend en het contact met de klanten en de verkoop plaatsvond. Geheel rechts is een kleine kamer ingebouwd op ca. 1 meter hoogte, te bereiken met een klein trapje. Links in de hoek staat de In het midden zien de de binnen-vensters van de binnenkeuken (boven) en de kookkeuken (beneden). Beide ruimten zijn te betreden via de gang, die linksachter is gelegen op gelijkvloers niveau. In de kookkeuken werd voedsel opgewarmd. Het gezinsleven vond plaats in de binnenkeuken.
De historische foto uit 1909 toont een huis in Amsterdam. De afbeelding werd met Photoshop gemanipuleerd door ir. Allan Kuiper. Het enige dat op de foto niet klopt ten opzichte van het Vermeerhuis is de opening naar de gang; die was gelijkvloers.
Bij Vermeer voerde de wenteltrap naar de kunstenaars-studio op de eerste verdieping.
Binnenkeuken
De familie Vermeer zal de maaltijd steeds boven in de binnenkeuken hebben gebruikt aan de achtkante tafel; de drie stoelen zijn de zitplaatsen voor Maria Thins, Johannes Vermeer en Catherina Bolnes. De kinderen eten in dit huis staande uit de pot, of zitten op kussens op de grond, of gaan met hun broodje de straat op. Er werd drie tot vier maal per dag gegeten. Blijkens de afrekening van de bakker werd in de laatste levensjaren van Vermeer een grote hoeveelheid brood verbruikt.
Er was een haard en een bedstee. Het goudleer was een fraaie decoratie en vormde in de winter een warmte-isolerende laag. Wij kunnen ons indenken dat het goudleer dus tegen de buitenmuur was bevestigd, naast de haard in de buitenmuur. Onder de schilderijen in deze keuken treffen niet de gebruikelijke afbeeldingen aan van etenswaren, die in zoveel inventarissen wel voorkomen.
Dit was aanwezig in de binnenkeuken: Een groote schildery uytbeeldende Christus aent cruys; Twee trony schilderyen gedaen by [Samuel van] Hoogstraten; Een schildery daerinne allerley vrouwentuych; Een van Veronica; Twee tronyen geschildert op sijn Turx; Een zeetgen; een schilderij hangende voorde schoorsteen; Een waer in geschildert staet een bas [viola da gamba] met een dootshooft; een paar gestreepte gardijnen ; een schencktafeltgen; twee bruyne stoven; omtrent seven ellen goutleer aende muyr ; een bedde met een hooftpeuluwe [matras of langwerpig kussen]; Drye oorkussens; Twee deekens als een groen met een wit een beddekleeth; Een eycke houte agtcante tafel; Een eycke kist ; een kapstock; Drye stoelen; drye groene sitkussens; een gestreept kleetie.
Deze voorwerpen zijn als onderdeel van de Vermeer-inventaris op 29 februari 1676 in Delft opgeschreven door de assistent van notaris Frans Boogert, in het huis aan de Oude Langendijk, hoek Molenpoort van de kort daarvoor overleden schilder Johannes Vermeer. Op dat moment woonde zijn vrouw Catherina daar nog met 11 kinderen en haar moeder, Maria Thins.
Het Rijksmuseum gaf gelegenheid om onderzoek te doen en leverde een overvloed aan beeldmateriaal. Dit alles is op de web site www.xs4all.nl/~kalden te zien vanaf 17 januari 2003.
=====================================
alles hieronder in apart kader
Uitnodiging Grand Opening
De web site met het Digitale Woonhuis Vermeer met zijn unieke inhoud zal onthuld worden tijdens een Grand Opening manifestatie in Delft op 17 januari 2003. Vanaf die dag zal het Digitale Vermeerhuis, dat meer dan 600 onderdelen bevat, ook worden ingeschakeld op
www.xs4all.nl/~kalden
De Grand Opening vindt plaats vanaf 16.45 uur. Plaats van samenkomst is de grote Maria van Jesse kerk aan de Burgwal in Delft, vlak bij de Markt. Een groot videoscherm toont een 3D model van het Johannes Vermeerhuis. Toelichting door de makers, kunsthistoricus Kees Kaldenbach, industrieel ontwerper Allan Kuiper en restauratie-architect Henk Zantkuijl. Openingswoorden ook door de grote Vermeerkenner en auteur Albert Blankert.
Camerata Vermeer
Muziek speelt een centrale rol in schilderijen van Vermeer en zoals eigenlijk geen andere kunst kan juist de muziek de tijdsspanne overbruggen tussen zijn tijd en onze tijd. Het Delftse kamerorkest Camerata Vermeer zal daarom een live-optreden geven van muziek van Scholl, een stads- en tijdgenoot van Vermeer. Dirck Scholl, de officiële stedelijke muziekmeester, schreef Vrede-triomph ofte Thalia's Lust-hof, dansen in A groot. De gedrukte bladmuziek van deze dansen, gepubliceerd in 1678, werd gefotokopieerd van het enig bekende overgebleven exemplaar, bewaard in de Cathedral Library Collection in Durham, England. Volgens muziekspecialisten is dit gedrukte werk het enig ons overgeleverde stuk bladmuziek uit het Delft van Vermeer's tijd, en het is heel goed mogelijk dat deze muziek gedurende zo'n 325 jaar lang niet is gespeeld en gehoord in Delft. Misschien bestond de muziek reeds voor het jaar 1678 in manuscript-vorm en werd het uitgevoerd door Scholl tijdens het leven van Vermeer, die in 1675 overleed. Hoe dan ook, veel keuze hebben de musici niet gehad voor het invullen van deze Grand Opening.
Bezoekers van de Grand Opening krijgen daarna een Glas Wijn, dat de titel en scène weerspiegelt in het buitengewone Vermeer-schilderij, nu in het museum van Berlijn. Met het glas klinken wij op Johannes Vermeer.
Het hoogtepunt van deze Grand Opening is de buitengewoon zeldzame kans de huidige "begrafenis-bloemenkamer" te bezoeken, dat exact op de plaats staat van het grote Vermeerhuis aan de Oude Langendijk. Men mag daarna, geheel vervuld van beelden, muziek en wijn het gebouw verlaten op die plaats, waar ook Vermeer en zijn gezin het pand verlieten om de stad Delft in te gaan.
Weest allen welkom. De entreeprijs is een vriendelijke Euro 2,- dank zij de sponsoring door kunsthandel Johnny van Haeften Ltd., London ; de Delftsche Courant en het Rijksmuseum, Amsterdam.
Door Kees Kaldenbach, kunsthistoricus.
This page forms part of a large encyclopedic site on Delft. Research by Drs. Kees Kaldenbach (email). A full presentation is on view at johannesvermeer.info.
Launched December, 2002; Last update March 1, 2017.
Back to the Welcome page: click Welcome.