This text in DUTCH language only,

about some notes taken in the State Archive.

Outstanding art tours in the Rijksmuseum, Amsterdam.

Specific Mannheimer tour in the Rijksmuseum by Drs Kaldenbach.

Notities gemaakt in het Rijksrchief inzake Dr Fritz Mannheimer's kunstcollectie of 3000 items in Amsterdam.

Drs Kees Kaldenbach

Updated better web site at www.johannesvermeer.info

====================

n

 

 

 

Ten behoeve van andere onderzoekers volgen nu mijn aantekeningen uit her SNK archief inzake Mannheimer.

 

RIJKSARCHIEF 2014, 30 januari  vanaf 10.30 u

AANTEKENINGEN BUREAU HERKOMST, Drs Perry Schrier. Ivm artikel MANNHEIMER

 

1400 voorwerpen naar RM

246 daarvan in NK archief in overlappende cirkels (Venn-diagram)

andere musea kregen wat ?? rest is geveild 

 

Map SNK 549, 2.08.42, verzamellijst en lijst titel schilderijen nr 20,  waarop ontbreekt de Crivelli

Mannheimer: alle kunstvoorwerpen samen totaal f 6.876.675

Linkerkolom, taxatie artistic, rechterkolom taxatie mej H = C.J. Hudig, adviseur van het Rijksmuseum

Vervolg 3 zilver, 2 voorwerpen van f 100.000 waaronder
Mosterdvaatje zilververguld en, knielende vrouw, Potempkin wapen
Merkelsche Tafelaufsatz,
beide taxaties mej H.

 

Lijst 8
p. 99, relikwie Thekla f 30.000
Idem relikwie Ursula f 25.000
beide taxatie mej H.

Twee zilveren schotels met russ dubbel-adelaar (vervolg 2, p 101)
Taxatie Artistic f 125.000
Lijst 10 p 114

L’amour Menacant marmer f 40.000 taxatie door mej H.
Mejuffrouw (ongetrouwde dame) H = C.J. Hudig, adviseur van het Rijksmuseum

Riemenschneider, lijst 10, no 114 f 25000 taxatie mej H

Lijst 9 p 104 triptiek goud en emaille F 13.500 volgens taxatie Artistic

Bronzen kandelaar, Maggio… f 25.000 taxatie mej H.

Aquamaniles, diverse taxatie van f 7000 tot 16.200. (lijst 16 p 131

Meubels:

Schrijftafel, rococo, rijke marqueterie, f 30.000 taxatie mej H., Pag 140

====== beschrijving per pagina =======

Map SNK 531a=1177, 2.08.42,
Nota, Voorstel minnelijke schikking rechtsherstel, 10 juni 1948

(pag 2)
Mej H = C.J. Hudig, adviseur van het Rijksmuseum

Eigendom Artistic f 5.577.497
Eigendom Mannheimer f 2.877.085
Totaal f 8.454.582

Deze inventaris is april 1940 voltooid.

Na inval nazis; onderhandelingen met Alois Miedl, zomer 1940

ARTISTIC f  6.156.OOO
Mannheimer f 2.877.000
Totaal f 9.033.000
Miedls bod uitgebracht f 7.500.000
Omvattend in Amsterdam aanwezige collectie
En Huis Hobbemastraat 20 Amsterdam ter waarde van f 250.000

(pag 3)
Aanspraken van curator op voorwerpen van mw J. Mannheimer-Reiss, opgeslagen eerst in Parijs, later in Vichy, envoorwerpen opgeslagen in Londen

Daarna ingrijpen bezettingsautortiteiten, op grond van verordening Vijandelijk vermogen, door Dr. F. Kiesslinger en Staatssekretar Dr. F. Muhlmann Sonderbeauftragte fuer die Sichering der Kunstschaetze in den beszetzten Gebieten,
Aanvankelijk werd een prijs geboden gelijk aan de prijs van Miedl
In oktober 1941 mededeling van Kiesslinger dat de totale vergoeding was vastgesteld op f 5.500.000.
(dit was toen 1/3 van de verzekeringswaarde, zie pag 6)

Na protesten reactie van bezetter: Gehoorzaamheid was geboden, anders dreigde verbeurdverklaring.
Met transport naar Duitsland was reeds een begin gemaakt.

(pag 4)
bewindvoerders en curator zag zich gedwongen zich bij de voldongen feiten neer te leggen
hebben hiervan mondeling en schriftelijk melding gemaakt aan de bezetter, zie afschrift van brief dd 21 okt 1941 aan dr Muhlmann.

Door “Commissariaat-generaal voor de nederlandse Economische balangen” is in Duitsland een aanmerkelijk deel der goederen aangetroffen en teruggevoerd

Volgens taxatie 1940

F 8.153.345
Vermindering wegens beschadiging f 33.383
Totale waarde  f 8.119.962

Tegenwoordig in bezit van de Stichting Nederlands Kunstbezit SNK

Op grond van wetgeving (afdeling rechtspraak van Raad voor Rechtsherstel) is de voorwaarde te verbinden, dat aan de staat een evenredig gedeelte van de destijds ontvangen tegenprestatie wordt voldaan.

Minnelijk rechtsherstel (kopje)

Enerzijds is Mannheimer een collectie die bijdraagt tot verrijking van de openbare verzamelingen in NL

Anderzijds , er zijn veel buitenlandse schuldeisers met hun belangen, en de staat dient zich niet lijdelijk op te stellen.

(pag 5)

Minnelijke schikking door Raad van Beheer van de Stichting SNK

Enerzijds  plaatsing van een belangrijk gedeelte in openbare verzamelingen, en zo voor Nederland behouden,

Het beste is uit te gaan van de prijs die Miedl heeft bepaald. Miedl was de beheerder van de Kunsthandel voorheen J. Goudstikker NV. Dat was min of meer een normale commerceile transactie.
Hogere transacties werden door Raad van B buiten beschouwing gelaten.

(pag 6)

Rekenbedragen op basis van Miedl, Mulhmann, onroerend goed etc.
Uiteindelijk  een bezits-verhouding tussen staat en curator als 261:83.
Dat is ongeveer 3 op 1

Uitgaande van de waardering in 1939-1959

(pag 7)

Rekening houdend met de waardevermindering komt dat uit op f 8.110.962.

Bewindvoerders en curator zijn bereid zich hiermee te verenigen en afstand te doen van de hen toegedachte voorwerpen.
(verduidelijking: afstand doet van rechtsherstel-aanspraken zie brief 23 juli 1951 van hoofd bureau Herstelbetalings en recuperatiegoederen,  aan Minister van Financien)

=========

Doos SNK 430, 2.08.42,  met corresp.

Brief Mendelssohn&Co Liquidatie trust aan bestuur SNK  18 sept 1946
Accoord met verzending 4 schilderijen naar NYC verzekering en transport op kosten van SNK.

Brief Brief Mendelssohn&Co Liquidatie trust aan bestuur SNK  1 apr 1947

Wel teruggekeerd  f 6.676.695
Niet teruggekeerd /aanwezig kunst ter waarde van f 576.592
Totale waarde f 7.272.207
(vergeleken met oude cijfers Artistic en Mannheimer)
Antwoord van A.B. de Vries: oeps vergissing dit wordt teruggedraaid.

 

Stuk van  SNK Keizersgracht 105 over verdeling kunstbezit, 1 dec. 1947
Aan het Rijksmuseum komt toe 4/5 of f 4.362.524 plus of minus f 700.000 (laatste in potlood)
En aan andere musea 1/5 of f 1.090.631. plus of minus f 100.000 (laatste in potlood)

 

Brief van Ministerie van Financien aan SNK 20 okt 1948
Voorwerpen Collectie Mannheimer bevindt zich momenteel in een van de gebouwen van het Min van Buitenlandse  Zaken.
Invoer zonder verdere formaliteiten.
Overbrenging naar kelders van het Rijksmuseum
Afschrift aan Korthals Altes die de belangen van Mw Mannheimer-Reiss behartigt.

 

Zonder datum)

Afschrift van lijst van voorwerpen gerecupereed uit Frankrijk (zonder datum)
1 tekening door Fragonard f 34.000.
Schilderijen:
Criveli werd geschat op f 160.000
Watteau ;

2x Fragonard  elk 32.000 ,
Molenaer concert, f 20.000

 

Brief Rijksmuseum aan SNK, 2 nov 1948
4 door de douane verzegelde kisten met Mannheimer, 27/28 schilderijen plus tekeningen Mannheimer afkomstig uit Parijs.
Per militaire auto overgebracht van Den Haag naar Rijksmuseum.

In Parijs stond de collectie bij Fa Chenue, 5 Rue de la Terrasse.

 

Brief 21 juni 1948  Mr Korthals Altes aan SNK
32 schilderijen vervoerd van Chenue naar Nederland, in goede staat
4 schilderijen te verzenden aan weduwe Mannheimer, Mw Engelhard-Reiss

 

Nota, zonder datum van Mannheimer Liquidatie Trust, 7 pag, type-doorslag.
Inventaris  Hobbemastraat 1939-40 samengesteld door Mej C.J. Hudig en mej. J.M. Schoonenberg
Naar Parijs gezonden schilderijen en tekeningen zijn verzekerd voor GBPond 77.000 en de voorwerpen voor GBP 88.950

 

Brief Min van Onderwijs Kunsten Wetenschappen aan SNK, 24 jan 1948:
“ik acht het van groot belang, dat de collectie Mannheimer zo spoedig mogelijk naar Nederland terugkeert.”
Dading met mw Mannheimer-Reiss goedgekeurd.

 

Brief van I. Rosenbaum NV aan mw Jane Mannheimer, 4 aug 1939 (franstalig) over transport tekeningen en schilderijen naar Chenue, Parijs.
De Crivelli wordt vermeld met afkomst Kaiser Friedrich Museum, Berlin.

Brief van I. Rosenbaum NV aan mw Jane Mannheimer, 8 aug 1939 (engelstalig maar ook duitstalig, merkwaardig genoeg NIET geheel gelijk in lijst van items) over transport tekeningen en schilderijen naar
“Mr J. Chenue, London, 25 Monmouth Street – Shaftesbury Avenue, and he must keep all these objects in a safe-deposit in London...”
Op p 3 (duitstalige lijst)
“Das Reise-Altaerchen der Maria Stuart,  Translucides Email. Religioese Darstellungen, Franzoesisch, 14 Jhdt. Aus der Reichen Kapelle, Muenchen.”

 

Brief van Korthals Altes aan Min van Financien, 26 april 1951 betr Recuperatie kunstwerken. Citaat uit p 2.:
“In mei 1944 hebben de Duitse autoriteiten in Frankrijk de onder b en c genoemde schilderijen en tekeningen uit Frankrijk overgebracht naar Duitsland. Tevens heeft men toen van Duitse zijde een bedrag van f 565.000 gedeponeerd onder ondergetekende “zu getreuen Haenden” metde bepaling, dat dit bedrag moest worden besteed  om te zijner tijd Mevrouw Mannheimer – Reiss schadeloos te stellen voor het verlies van haar aanspraken op bedoelde zaken.”

 

Pag 3.

“Voor de door oorlogsgeweld te Londen vernietigde zaken is door de Britse regering een schadeloosstelling uitgekeerd van GBP 2,249.3.4” Ook daaromtrent is met de vereiste goedkeuringen een dading gesloten met Mevrouw Engelhard – Reiss.”

[…]

“Nadat de dading met Mevrouw Engelhard is gesloten, is een der verloren geachte zaken, een antiek verguld reisaltaar in de vorm van een triptiek, toevallig in Ierland gevonden. Over de rechten daarop is een geschil ontstaan met de tegenwoordige bezitter. Deze heeft voorshans een bedrag van GBP 1.000.-.- aangeboden om de aanspraken van ondergetekende en Mevrouw Engelhardt en ondergetekende af te kopen.”

 

Stuk “Inzake Mannheimer, wellicht een stuk uit het het Ministerie van Financien, getypt origineel, dd 1juni 1951 (moeilijk leesbaar) over verdeling waarde tussen de Staat en de curator over de groep Mannheimer. Korthals Altes is naar Londen gereisd om daar nog eventueel uit de gebombardeerde kluis geredde voorwerpen te recupereren.


Pag 2.
“De groep Mannheimer zal nog ontvangen de helft van de regeling omtrent het in Dublin gevonden reisaltaar.”

 

Een rechtbankstuk van 5 pagina’s, dd 29 juni 1951 met een historie in 34 punten, door Mr Everhardus Korthals Altes aan de Afdeling Rechtspraak van de Raad voor het Rechtsherstel.

Pag 4
Citaat:
“dat, de na de te Londen gedeponeerde voorwerpen bij een bominslag, gevolgd door hevige brand in de kluis, waarin zijn opgeborgen waren, in November 1940 nagenoeg alle vernietigd bleken te zijn met uitzondering van drie zaken, die door den Enemy Property Custodian te gelde zijn gemaakt, en een antiek verguld en geemailleerd reisaltaar in de vorm van een triptiek, dat blijkbaar door plundering in vreemde handen is geraakt en bij een verzamelaar in Ierland is aangetroffen;”

1946 Mw Mannheimer woont NYC, 40 66thSt (noot: W or E side ?) op 18 oct 1946

Taxatie, 21 mei 1951, door veilinghuis F Muller, van tekeningen afkomstig uit de coll Mannheimer, Parijs.
In guldens. Pagina 2:
Fragonard parasols ; Watteau 6 vrouwen ; Watteau vrouwen, elk , f 25,000
Schilderijen Ruysdael veerpont,  f 25,000
Chardin, doek, f 20.000
Bruikleen Rijksmuseum, schilderij carlo Crivelli, f 300.000

 

Lijst van voorwerpen uit de verzameling Mannheimer uitgezocht voor bewindvoerders, maart 1948, 14 pagina’s, honderden items.
NB Het gouden reisaltaar ontbreekt nog op dit moment!
BK3 Marmerrelief, halffiguur Maria met kind, f 150.000
Br 64, Naakt knaapje, rechterhand op borst, groen marmer postament, F 100.000
Br 94  Voltaire door Houdon, F 45.000
Overige prijzen veel lager.

 

Writ, oproep High Court of Justice, Kings Bench, 1939 A. No. 2486  between Korthals Altes and J. Chenue (male ) and jane Mannheimer (widow)
Oproep om te verschijnen in het Hof.
Doel;: te bevestigen dat de voorwerpen deel uitmaken van de Estate van Mannheimer.
Bevat gespecificeerde lijst van voorwerpen
Incl traveling altar

 

Doos 964  2.08.42

Inventaris van de Mannheimer verzameling , nov 1935 – maart 1936, duitstalig, pagina 1-400 met inhoudsopgave.

Zie fotos

 

Doos SNK 907  2.08.42
Brief Dr van Gelder aan directie SNK  18 dec 1947
Vele goudschatten incl “Anhaenger”  Hermitage.

A court document of five pages, dated June 29, 1951 with a history in 34 points, by Mr. Everhardus Korthals Altes to the Judicial Division of the Council for Redress (Raad voor het Rechtsherstel).


page 4
quote:
"that after the London deposited items in a bomb explosion, proved to be almost all destroyed in November 1940, followed by heavy fire in the vault, where these were stored, with the exception of three items, which were sold by the Enemy Property Custodian, and an antique gilded and enamelled travelling altar in the form of a triptych, which apparently was looted and got in foreign hands, and was resurfacing by a collector in Ireland; "

Pag 4
Citaat:
"dat, de na de te Londen gedeponeerde voorwerpen bij een bominslag, gevolgd door hevige brand in de kluis, waarin zijn opgeborgen waren, in November 1940 nagenoeg alle vernietigd bleken te zijn met uitzondering van drie zaken, die door den Enemy Property Custodian te gelde zijn gemaakt, en een antiek verguld en geemailleerd reisaltaar in de vorm van een triptiek, dat blijkbaar door plundering in vreemde handen is geraakt en bij een verzamelaar in Ierland is aangetroffen;"

 

Update 17 January, 2016.

====================================================

Dit schema is veel later samengesteld op basis van maandenlang onderzoek elders:

 

 Menu of Kaldenbach tours


About Art Historian Drs. Kees Kaldenbach: Read a biography.


How to find Drs Kaldenbach:

Map of Haarlemmermeerstraat, Amsterdam. Please note this tricky situation: there is another street in town that sounds almost the same: Haarlemmerstraat. You need however to find my street, Haarlemmermeerstraat. Take tram 2 to Hoofddorpplein square or tram 1 to Suriname plein square.

 

 

 


 

Reaction, questions? Read client testimonials.

Drs. Kees Kaldenbach, art historian, kalden@xs4all.nl Haarlemmermeerstraat 83hs, 1058 JS Amsterdam (near Surinameplein, ring road exit s106, streetcar tram 1 and 17).

Telephone 020 669 8119; cell phone 06 - 2868 9775.

Open seven days a week.

Amsterdam Chamber of Commerce (Kamer van Koophandel) number of Johannesvermeer.info / Lichaam & Ziel [ Body & Soul] is 3419 6612.

E mail esponses and bookings to art historian Drs. Kees Kaldenbach.

This page forms part of the 2000+ item Vermeer web site at www.xs4all.nl/~kalden

Launched November 12, 2014. Updated 7 March, 2018.

 

====================

 

 

Adriaen Coorte, by Quentin Buvelot, book & exhibition catalogue.
De Grote Rembrandt, door Gary Schwartz, boek.
Geschiedenis van Alkmaar, boek.
Carel Fabritius, Tentoonstellingscatalogus.
Frans van Mieris, Tentoonstellingscatalogus.
From Rembrandt to Vermeer, Grove Art catalogue, book.
Vermeer Studies, Congresbundel.
C. Willemijn Fock: Het Nederlandse interieur in beeld, boek.
Het Huwelijksgeschenk (1934), boek over de egoïstische vrouw, die haar luiheid botviert.
Zandvliet, 250 De Rijksten van de Gouden Eeuw , boek + nieuwe stippenplattegrond!
Ik doe wat ik doe, teksten van Lennaert Nijgh , boek + cd
Het Rotterdam Boek, boek.
Bouwen in Nederland 600 - 2000, boek.
Hollandse Stadsgezichten/ Dutch Cityscape, exhib. cat.
Zee van Land / over Hollandse Polders (NL) boek
Sea of Land / about Dutch Polders (English) book
A full article on the large portrait of the marvellous preacher Uytenboogaard.
Artikel over Uytenboogaerd, Nederlandse versie.
Geert Grote en het religieuze Andachtsbild

====================